Pijn heeft een belangrijke functie als waarschuwingssignaal van het lichaam, maar wanneer het chronisch wordt, ligt de situatie veel complexer. Chronische pijn kan blijven bestaan, zelfs zonder zichtbare schade, en dat vraagt om een andere benadering. Tijdens de behandeling kan er gebruik gemaakt worden van ontspanningstechnieken of ademhalingsoefeningen, en een belangrijk aspect is inzicht creëren tussen de belasting en belastbaarheid. Daarnaast focus ik veel op de pijneducatie zodat patiënten een beter begrip krijgen van hun pijn en hiermee de controle terugkrijgen. Elke patiënt is uniek, en daarom is een persoonlijke aanpak essentieel voor een succesvol herstel.
Wat is het verschil tussen pijn en chronische pijn?
Pijn is altijd complex, zeker als het gaat om chronische pijnsyndromen. Het belangrijkste verschil tussen acute pijn en chronische pijn is de duur. Bij chronische pijn spreken we van pijn die al langer dan drie maanden aanhoudt. Dit zegt iets over het verleden, maar betekent niet per definitie dat de pijn nooit meer zal verdwijnen.
Waarom voelen we pijn?
Dat is een goede vraag! Het lijkt misschien fijn om zonder pijn te leven, maar het antwoord is waarschijnlijk toch “nee”. Er zijn mensen met een zeldzame aandoening die geen pijn voelen, maar deze mensen worden vaak niet oud. Pijn heeft namelijk een belangrijke waarschuwingsfunctie voor ons lichaam. Het zorgt ervoor dat we snel actie ondernemen zodat ons lichaam kan herstellen. Denk bijvoorbeeld aan de pijn die je voelt wanneer je je vinger brandt. Je trekt je hand onmiddellijk terug om verdere schade te voorkomen.
Hoe zit het dan met chronische pijn?
Om dit beter te begrijpen, moeten we eerst weten hoe pijn precies werkt. Stel, je slaat per ongeluk met een hamer op je duim. Een signaal wordt via de zenuwen naar het ruggenmerg gestuurd, waar het wordt doorgegeven aan de hersenen. In de hersenen ontstaat dan de pijngewaarwording. Maar er komt meer bij kijken dan alleen mogelijke weefselschade. Ook emoties, de situatie, verwachtingen, eerdere ervaringen, de context, en zelfs het gedrag rondom pijn kunnen invloed hebben op hoe je pijn ervaart.
Wanneer de hersenen het signaal als bedreigend interpreteren, wordt het als pijn ervaren. De hersenen kunnen stoffen aanmaken die ervoor zorgen dat het pijnlijke gebied gevoeliger wordt. Dit is in principe een nuttige reactie, omdat het je aanzet om rust te nemen en te herstellen. Het is echter cruciaal dat deze overgevoeligheid tijdelijk is. Bij chronische pijn is er echter iets misgegaan in dit proces, waardoor de overgevoeligheid blijft bestaan, wat zelfs kan aanhouden als er geen sprake meer is van schade.
Chronische pijn: een veelvoorkomend probleem
Als we kijken naar de definitie van chronische pijn – pijn die langer dan drie maanden duurt – dan hebben veel mensen hiermee te maken. Ongeveer 1 op de 5 Nederlanders lijdt aan chronische pijn. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken welke andere factoren bijdragen aan het in stand houden van de pijn.
Hoe help je als fysiotherapeute iemand met chronische pijn?
Het begint altijd met een gesprek. We proberen te achterhalen welke factoren het herstel in de weg staan. Educatie over pijn is hierin een belangrijk onderdeel, zodat mensen beter begrijpen wat er in hun lichaam gebeurt. Bij chronische pijn is de pijn namelijk geen betrouwbaar signaal meer vanwege de aanhoudende overgevoeligheid.
Een ander belangrijk aspect is het teruggeven van controle aan de patiënt. Vaak zie je dat mensen met chronische pijn in een voortdurende ‘fight-or-flight’-modus zitten. Dit kost veel energie en maakt herstel moeilijker. Ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken kunnen helpen om dit te doorbreken.
Ook het plannen van dagelijkse activiteiten speelt een grote rol. Sommige mensen nemen te veel hooi op hun vork, terwijl anderen juist gebaat zijn bij wat meer beweging. Samen met de patiënt stellen we een behandelplan op dat aansluit op hun individuele situatie. Er bestaat dus geen standaard behandelplan dat voor iedereen werkt.
Tot slot
Als iemand pijn voelt, dan is die pijn echt. Toch hoeft er geen één-op-één relatie te zijn tussen de pijn en mogelijke weefselschade. Heb je vragen over pijn of wil je meer weten? Ik sta altijd open voor een gesprek, dus aarzel niet om contact op te nemen.
Key points:
- Waarschuwingsfunctie van pijn: Pijn speelt een cruciale rol in ons overlevingsmechanisme door ons te waarschuwen voor lichamelijke schade en ons aan te zetten tot actie om verder letsel te voorkomen.
- Verschil tussen acute en chronische pijn: Chronische pijn duurt langer dan drie maanden en kan blijven bestaan, zelfs als er geen directe weefselschade meer is, door een ontregelde overgevoeligheid in het pijnsysteem.
- Behandeling van chronische pijn: De aanpak van chronische pijn vereist maatwerk en omvat educatie, het teruggeven van controle, ontspanningstechnieken en het aanpassen van dagelijkse activiteiten om herstel te bevorderen.
Redactie: TopzorgGroep Berkenhof ©